Дигитализација на работата и вработувањето

Дигитализација на работата и вработувањето

Дигитализација на работата и вработувањето
август 19, 2024

ВОВЕД: Темпото на промени на пазарот на трудот дефинитивно се забрзува под влијание на новите технологии, кои се резултат на употребата на автоматизација, усвојување примена на роботи, вештачка интелигенција и алгоритми.

Сите имаме впечаток дека светот се менува – Кон крајот на 2022 година, Четџипити (ChatGPT) собори рекорди кога платформата достигна 1 милион корисници за помалку од една недела. На почетокот на 2023 година, Четџипити имаше повеќе од 100 милиони корисници месечно.

Повеќе не може да се игнорира примената на вештачката интелигенција на работното место.

Подготовка за промена

Свеста за овие процеси можеше да се забележи во текот на спроведувањето на проектот што веќе е во завршна фаза: Иницирање активности за спроведување на Рамковниот договор за дигитализација на европските социјални партнери (ЕФАД). За време на двегодишниот проект, појавата на дигитализација и автоматизација на пазарот на трудот значително се забрза и нема враќање назад. Затоа социјалните партнери, особено синдикатите, мора што поскоро да се приспособат на оваа промена. Примената на вештачка интелигенција во бизнисот станува сè почеста, систематски заменувајќи ја едноставната канцелариска работа, што ги принудува и компаниите и вработените да ги променат и/или да ги подобрат своите дигитални вештини.

Веќе е јасно дека дигитализацијата може да придонесе за намалување на повторливите задачи што претходно ги извршуваа вработените, како и за поголема ефикасност на работата. Меѓутоа, овој процес истовремено е проследен со голема загриженост за зачувувањето на работните места или за дискриминацијата што произлегува од алгоритамското управување.

Примената на правото на исклучување е важна во услови на намалена рамнотежата помеѓу работата и животот или во однос на употребата на вештачка интелигенција за поголем надзор и интензивирање на работата.

Со оглед на сè уште недоволно истражениот потенцијал на влијанието на новите дигитални технологии врз работната средина, синдикатите мора да бидат подготвени правилно да ги препознаат ризиците што произлегуваат од примената на новите технологии на работното место, со цел ефективно да се заштитат интересите и правата на вработените. Во работната средина сè почесто се применуваат софтвер за следење, софтвер за надзор (на пример, преку следење на тастатурата) и софтвер за управување со постигнувањата. Многу компании инсталираат камери за да ја следат работата на вработените. Софтверот за вработување има широка примена за избор на кандидати за вработување или за унапредување.

 

Клучната улога на социјалните партнери

Раководителите на синдикатите мора да бидат подготвени да разговараат со работодавачите за транспарентност во примената на алгоритамското управување и за јасни правила за распоредување и употреба на алгоритми.

Со оглед на тоа колку е динамичен технолошкиот и општествениот напредок, завршниот извештај за проектот содржи повеќе насоки и предлози за активности на синдикалците во нивната работна средина што е сè позаситена со нови технологии.

Социјалните партнери мора да бидат свесни колку динамично се развива пазарот на технологии за вештачка интелигенција – Пазарот на вештачка интелигенција ќе се зголеми за 26 % во 2025 година.

Деловните аналитичари проценуваат дека до 2026 година вредноста на американскиот пазар на вештачка интелигенција ќе достигне речиси 300 милијарди американски долари.

Втората по големина економија во светот, Кина, ќе има индустрија за вештачка интелигенција во вредност од околу 40,6 милијарди американски долари до 2026 година. До 2030 година, Кина ќе има удел од 26,1 % на глобалниот пазар на вештачка интелигенција.

 

Нема стоење во место

Потребата од обука и во полето на преквалификување на вработените поради воведувањето нови технологии, е вклучена во Националните акциски планови што социјалните партнери ги изготвија во текот на проектот. Овие планови не само што ги поставуваат насоките за идно дејствување.

Сите документи наведени погоре, кои може да се преземат заедно со другите информации во врска со проектот ЕФАД, се достапни на следниот линк: https://www.solidarnosc.org.pl/projekty-i-dokumenty/cyfryzacja-rynku-pracy-projekt-efad/

Меѓутоа, во ерата на дигитализација и глобализација, емоционалната интелигенција и емпатијата и понатаму ќе бидат клучни вештини. Сè повеќе ќе се цени способноста да се разберат и да се управуваат сопствените емоции, како и емоциите на другите. Тие ја олеснуваат соработката и тимската работа, како на работното место, така и во виртуелните средини. Воедно, ова е важно во насока на сигурно вклучување на доквалификацијата и стекнувањето дигитални вештини во колективните договори, поради што е потребно колективно договарање за компетенциите и за вештините. Стратегиските планови во компаниите и јавните политики неизбежно ќе се фокусираат на преквалификација и доквалификација преку постојана стручна обука. Нивната цел е да ги заштитат работните места, така што заканата од технолошка невработеност нема да стане мрачна реалност за многу вработени.

Да се потсетиме дека за да се постигне ефективна застапеност и учество на вработените и ефективна работа на синдикатите, мора да научиме да бидеме во тек со основните трендови во развојот на вештачката интелигенција и алгоритмите. Тие се дел од нашите животи во сè повеќе области. Тие стануваат сè поголем бизнис: на пример, технологијата за препораки на Нетфликс (Netflix) има вредност од 1 милијарда американски долари годишно. Многу потрошувачи веројатно ќе се согласат дека примената на вештачка интелигенција од Нетфликс е една од најголемите предности на оваа компанија. Платформата за пренос на видеосодржини користи вештачка интелигенција за да ги персонализира препораките и да ги приспособи на интересите на гледачите.

Спротивно на широко распространетата загриженост, вештачката интелигенција нема неизбежно да ги замени работните места на луѓето, но бидејќи сама по себе претставува пресврт, ќе го промени начинот на кој работиме и ќе креира сосема нови професии. Оние што можат да се приспособат и да научат како да користат нови алатки, ќе бидат поспособни да успеат на пазарот на трудот во иднина. Но, да се потсетиме дека вештачката интелигенција сè уште не поседува способност да ја реплицира човечката креативност, емпатија и иновативност, и покрај нејзината способност да обработува информации со голема брзина и прецизно да извршува повторливи задачи.

 

Проект 101051759

Иницирање активности за спроведување на Рамковниот договор за дигитализација на европските социјални партнери (ЕФАД)

кофинансиран од Европската Унија